De verwarming van het biljartlaken dreigt ten prooi te vallen aan de energiecrisis.
De biljartbond pleit voor verduurzaming van de sport.
© Volkskrant: Wies de Gruijter 25 oktober 2022
Biljarters in café De Oude School in Warder. Ze hechten veelal aan een warm laken. Beeld Marcel Wogram
Biljarters zijn er heilig van overtuigd: biljartballen rollen beter op een verwarmd laken. In het Delftse biljartcafé van Peter Bron moeten ze dat credo nu laten varen. ‘Voorheen stond de verwarming onder de biljarttafels vanaf half 11 ’s ochtends tot 1 uur ’s nachts te loeien’, zegt Bron. Maar sinds zijn energierekening steeg van 1.200 euro naar bijna 5.000 euro per maand, staat die uit. ‘Ik werd nog net niet gelyncht’, zegt eigenaar Peter Bron. ‘Sommige heren, veelal wat ouder en een tikje stoïcijns, spelen al honderd jaar op verwarmde tafels.’
Eén biljarttafel verbruikt per jaar gemiddeld net zo veel energie als een driepersoons huishouden. Voor veel clubs een fikse kostenpost, zo blijkt uit navraag van de Koninklijke Nederlandse Biljartbond (KNBB) onder haar leden. Een aantal biljartverenigingen heeft de deuren daardoor al moeten sluiten, andere clubs wringen zich in bochten met aangepaste openingstijden en verhoogde contributie om de kosten te drukken. De tafelverwarming omlaag draaien is de meest voor de hand liggende bezuinigingsslag, maar daar moeten veel biljarters niets van weten.
150 jaar geleden waren de biljartlakens van wol’, zegt Willem la Riviere, directeur van de KNBB. ‘Dat is een natuurlijk product, dat veel vocht opneemt. Biljarters stookten kooltjes onder de tafel om vocht uit het laken te onttrekken en de weerstand te beperken, waardoor de ballen verder doorrollen.’
Onwetendheid en puur comfort
Vandaag de dag bestaan de meeste biljartlakens uit een mix van wol en nylon, wat veel minder vocht opneemt. Het laken moet – afhankelijk van de luchtvochtigheid in de ruimte – hooguit een paar graden warmer zijn dan de omgeving. Soms worden zelfs volledig synthetische lakens gebruikt die helemaal geen vocht toelaten en tafelverwarming überhaupt niet meer nodig hebben. ‘Veel biljarters zweren echter bij een warm laken’, zegt la Riviere, ‘dus stoken zaalhouders de verwarming onder de tafels op, soms tot wel 45 graden. Een kwestie van onwetendheid en puur comfort.’
Toch heeft Bron er vertrouwen in dat de Delftenaren blijven komen nu de verwarming uitstaat. Tegen klagende gasten zegt hij: ‘Ik wil hem best voor je aanzetten, maar dan moet je 40 euro betalen, in plaats van 10. Dat vinden ze dan weer te gortig.’ Roy van Straalen, eigenaar van Biljart-, Snooker- en Poolcentrum Capelle, kan het niet over zijn hart verkrijgen om de biljartverwarming volledig uit te schakelen, hij stookt nu alleen nog als er daadwerkelijk wordt gespeeld. Daarmee hoopt hij het uit te zingen tot de energieprijzen weer dalen. ‘Ik moet ook mijn leden behouden, biljart is geen sport die veel jongeren aantrekt.’
Juist omdat de doelgroep ouder is, ligt vereenzaming op de loer, waarschuwt KNBB-directeur La Riviere. ‘Biljarten is een prachtig sport om dat tegen te gaan.’ Met adviezen over verwarming, isolatie en zonnepanelen hoopt de directeur meer biljartverenigingen te bewegen tot milieubewuste keuzes en zo te voorkomen dat de clubs over de kop gaan. ‘Dan heeft deze verschrikkelijke tijd ook nog een voordeel’, zegt hij: ‘Het versnelt de duurzaamheidstransitie.’